15 YILIN ARŞİVİ

Wayne Shorter İş Sanat`ta

25 Mart günü İstanbul’un cazla kutsandığı bir gün olacak, çünkü o gün son 50 yılın yaşayan en büyük isimlerinden Wayne Shorter tek konser için İş Sanat sahnesinde caz severlerle buluşacak. Bu konserde Shorter’a eşlik edecek olan Brian Blade, John Patitucci ve Danilo Perez’in tek başlarına İstanbul’da konser vermeleri dahi önemliyken Shorter’ı hayal edin lütfen.

Özellikle tenor ve soprano saksafonda besteci ve yorumcu olarak kendine özgü tarzını ve dilini geliştiren bir isim Wayne Shorter. 1950’li yılların ortalarından itibaren caz sahnelerinde kendini göstermeye başlayan müzisyen 25 Ağustos 1933 Newwark, New Jersey doğumlu. Çoğu her büyük müziyende olduğu gibi erken yaşlarda babasının da desteği ile sanat dallarına karşı ilgili ve meraklı büyüdü. Kardeşi Alan’da caz trompetçisidir ve Shorter’ın 1965 tarihli albümü "The All Seeing Eye"da kardeşiyle birlikte çalmıştır.

Newark Güzel Sanatlar okulunda eğitim aldıktan sonra müzik ile ilgili daha yoğun çalışmaya karar veren Shorter 1956 yılında New York Üniversitesi’ne müzik ve saksafon üzerine eğitim almak üzere kaydolur. Müzisyenlik kariyerinin başlangıç noktalarından birini teşkil eden üniversite eğitimi kendisine farklı bir geleceğin kapılarını da ardına kadar açacaktır.

1958 yılında ilk profesyonel sahnesini kısa bir süre birlikte çalıştığı cazın bir başka efsane isimlerinden Horace Silver’la birlikte yapacaktır. Ama Silver’la geçirdiği kısa dönem kendisine büyük caz denizinde önemli arkadaşlıklar ve caz müziği sektörüyle bağlantılar kurması için büyük faydası olmuştur. Bu kısa dönemin ardından Maynard Ferguson’un caz blues grubuna katılır, bu grubun Shorter’ın kariyerindeki önemi caz tarihinin gelecekteki en büyük cazfusion gruplarından biri olan ve geçtiğimiz yıl hayata veda eden efsanevi Joe Zawinul’la bu grupta tanışmasıdır. Weather Report’u birlikte kurdukları Zawinul’da aynı yıllarda kendine gelecek arayan bir başka genç müzisyen olarak Maynard Ferguson ile çalmaktadır.

1959’da kendi kariyerinin en önemli adımlarından birini atan Shorter caz tarihinin tartışmasız en büyük gruplarından, bir caz ekolü ve okulu olan "Art Blakey’s Jazz Messengers"a uzun dönemli, uzun yıllara dayanan ve yayılan bir işbirliğinin ve dostluğun temeli Art Blakey ile bu yıllarda atılmıştır. Zaman içinde Jazz Messengers’ın sadece bir müzisyeni değil aynı zamanda müzik direktörü olacak kadar grubun tarihinde önemli bir kimlik olmuştur Shorter ve Blakey’nin hard bop tarzına güçlü bir imza atar. Birlikte geçirdikleri yıllar boyunca bir düzine kadar albüme birlikte kaydederler, aralarında "A Night in Tunisia", "Indestructible", "Ugetsu", "Free For All" gibi cazın geçmişinde köşebaşı tanımına uygun albümler vardır.

Blakey’nin grubuna katılmasından kısa bir süre sonra da kendi adına ilk albümünü kaydeder; "Introducing Wayne Shorter". Arkasından aynı firma için kaydettiği "Second Genesis", "Wayning Moments" gibi albümler takip eder.

Wayne Shorter’ın müzikal kariyerinin bir başka önemli dönemi ise Miles Davis’le çalıştığı dönemdir. Miles’ın kendisiyle birlikte çalışmak için davet ettiği Shorter için Miles onun özellikle soprano saksafon çalışından çok etkilenmiştir ve Davis’in soprano saksafona daha fazla önem vermesinin nedeni olmuştur Shorter’ın çalışı hatta Shorter sonrasında grubuna tenor saksafon çalan müzisyenler aradığında çalıştıracağı kişinin soprano saksafonu da en az tenor kadar iyi çalmasını şart koşmuştur.

1960’lı yılların sonlarından itibaren cazda yaşanan fusion dönüşümüne en güçlü imzayı Maynard Ferguson’un grubunda tanıştıkları Joe Zawinul ile "Weather Report"u kurarak atarlar. 80’lerin başlarına kadar devam eden topluluk caz tarihinin en güçlü gruplarından biri olmuştur hiç kuşkusuz. Gerçi bugün Shorter’a sorduklarında o dönemin kendisi için geçmişte kaldığını, kendi çok uzun zamandır straight cazın içinde düşündüğünü ve çıkardığı albümlerinde de hard bop temalarını takip ettiğini ısrarla belirtmektedir.

Aynı yıllarda pop ve kimi rock müzisyenleriyle de etkileşim içine giren büyük müzisyen Joni Mitchell, Carlos Santana gibi starlarla ortak işlere imza atar. Jaco Pastorious, Airto Moreira, Milton Nascimento gibi isimlerle de latin temelli çalışmalar yapar. 1977’de Steely Dan’in "Aja" albümüne konuk solist olarak katılır. En son Herbie Hancock’ın 2002 tarihli "Travelogue" isimli albümünde ardından yine Hancock’ın 2007 tribute albümü "River: The Joni Letters"ın da çalmıştır.

2000’li yılları akustik kökenlere dönüş olarak tanımlayan büyük müzisyen bu dönemin önemli bir kısmını burada da birlikte çalacakları davulcu Brian Blade, basçı John Patitucci, piyanist Danilo Perez gibi günümüz cazının önemli isimleriyle geçirmektedir.

Cazkolik.com / 20 Mart 2009, Cuma