Coleman Hawkins

Coleman Hawkins

Coleman Randolph Hawkins "Tenor saksofonun babası" olarak kabul edilen, "Hawk" ya da "Bean" lakaplı Amerikalı saksofoncudur. Joachim E. Berendt`in ifadesiyle, "kuşkusuz ondan önce de bazı tenorcular vardı, ancak bu alet pek makbul bir caz enstrümanı sayılmazdı". Özellikle swing ve big band dönemiyle özdeşleştirilmesine karşın kırklı yıllarda modern caz doğduğunda geleneksel cazın genç bop`çularla birlikte çalan ilk müzisyeni olma onurunu da taşıyan Hawk güçlü tonu, hızlı parçalarda sert ve kavrayıcı, baladlarda erotik dışavurumcu, ancak hepsinde canlı ve insanı kendine çeken, anlatım ve notayı bol bol kullanmaktan çekinmeyen tarzıyla caz müziğinin Rubens`i olarak gösterilir. "Pres" lakaplı tenor saksofonun bir diğer devi Lester Young 1959 yılında kendisiyle yapılan bir röportajda şöyle demiştir: "Coleman Hawkins ilk "President"tir (başkan), öyle değil mi? Bana gelince, ikinci olduğumu düşünüyorum." Miles Davis de balad çalmayı Hawk`ı dinleyerek öğrendiğini ifade etmiştir.

 

1904 yılında Saint Joseph, Missouri`de doğan Hawk 5 yaşında piyano derslerine başlar, 7 yaşında çello`ya geçer ve iki yıl sonra da tenorda karar kılar. Saksofonun yeni bir enstrüman olup sadece vodvillerde ve bandolarda bazen trombonun yerine kullanıldığı bir dönemde Hawk kendi sound`unu geliştirmeye çalışacaktır. 14 yaşında doğu Kansas civarında çalmaya başlar, 1921 yılındaysa ünlü blues şarkıcısı Mamie Smith`in Jazz Hounds grubuna katılır. Mamie Smith ile birlikte New York`a gelir ve Haziran 1923`te gruptan ayrılarak önce kısa bir dönem Wilbur Sweatman`la çalışır, Ağustos 1923`te ise Fletcher Henderson`la ilk kayıtlarını yapar. Henderson Ocak 1924`te sürekli bir orkestra kurduğunda Hawk artık onun star tenorudur. 1934 yılına kadar Henderson orkestrasında kalarak bazen klarnet ve bas saksofon da çalan ve cazın belki de ilk saksofon solisti olan Hawk`ın çalışı 1924-1925 döneminde Louis Armstrong`un orkestraya katılmasıyla birlikte önemli oranda değişime uğrayacaktır. İlk ünlü plağı 1926`da bu orkestrada yaptığı "Stampede"dir, bunu 1929`da Red McKenzie and his Mound City Blue Blowers ile birlikte yaptığı "If I Could Be With You" ve 1933`te yine Henderson`la yaptığı "It`s the Talk of the Town" izleyecektir, ki bu parça belki de caz tarihindeki ilk büyük solo balad yorumudur. Henderson`la sololarının yanısıra bazı blues şarkıcılarına eşlik eden ve McKinney`s Cotton Pickers ile kayıtlar yapan Coleman Hawkins, 1933-1934 döneminde Henderson orkestrasından müzisyenlerle ya da piyano eşliğinde solo plaklar da doldurur. 2 Şubat 1934`te Benny Goodman`ın Columbia adına yaptığı ve Mildred Bailey`nin de konuk vokalist olarak yer aldığı önemli bir kayıtta da çalan Hawk, aynı yılın sonuna doğru Jack Hylton`un grubuyla Londra`da çalma davetini kabul ederek Fletcher Henderson orkestrasından ayrılır ve 1939`a dek sürecek Avrupa seferine start verir. Önce Jack Hylton orkestrasıyla İngiltere`de, daha sonra The Ramblers grubuyla Hollanda`da ve nihayet Django Reinhardt ile Fransa`da çalar. Bu dönemde yaptığı en ünlü plak 1937`de Paris`te Benny Carter, Alix Combille, Andre Ekyan, Django Reinhardt ve Stephane Grappelli ile birlikte kaydettiği "Crazy Rhythm" ve "Honeysuckle Rose"dur.

 

2. Dünya Savaşı`nın yaklaşmasıyla birlikte akıllıca bir kararla 1939 yılında Amerika`ya dönen sanatçı, aynı yıl doldurduğu "Body and Soul" plağıyla kariyerindeki en büyük başarıyı elde eder. Cazda armonik yapı keşfi açısından pek çoklarınca Louis Armstrong`un "West End Blues"undan sonra atılmış en önemli evrimsel adım olarak kabul edilen "Body and Soul"un elde ettiği dünya çapındaki başarı Hawkins`i şaşırtmış ve sanatçı bu şaşkınlığını "hayatım boyunca hep böyle çaldım, bu plakta özel birşey yok" şeklinde ifade etmiştir. 1940`taki başarısız bir big band tecrübesinden sonra Manhattan`ın 52nd Street`indeki Kelly`s Stables caz kulübünde Thelonious Monk, Oscar Pettiford, Miles Davis ve Max Roach`un sideman olarak yer aldıkları bir combo yöneten Hawk 1943`te basta Oscar Pettiford ve davulda Shelly Manne ile birlikte "The Man I Love" adlı parçada nefes kesen bir solo yapar, 1944`te ise Dizzy Gillespie ve Max Roach ile birlikte ilk bebop plak kaydı olarak kabul gören session`ı yönetir. Daha sonra trompetçi Howard McGhee`nin de yer aldığı bir sextet`le California turnesine çıkar, J. J. Johnson ve Fats Navarro ile kayıtlar yapar ve Jazz at the Philharmonic turnesi kapsamında 1946-1950 yılları arasında birkaç kez Avrupa`yı ziyaret etme imkanı bulur. 1948 yılındaysa ilk solo saksofon plağı olan "Picasso"yu doldurur. 1950`leri Henry "Red" Allen ve Roy Eldridge gibi daha geleneksel tarzdaki müzisyenlerle çalarak geçiren Hawkins`in stili 1950`lerin başlarında Lester Young ve Charlie Parker`in getirmiş olduğu yeniliklerle bir miktar demode gözükmeye başlasa da, sanatçı cazda değişen trendlere adapte olma yeteneğini bir kez daha gösterecek ve Max Roach`un "We Insist!" (1960), Monk ve Coltrane`in "Thelonious Monk with John Coltrane" (1961), Duke Ellington`un "Duke Ellington Meets Coleman Hawkins" (1962), Sonny Rollins`in "Sonny Meets Hawk!" (1963) plakları gibi önemli çalışmalarda yer alacaktır. 1960`larda düzenli olarak New York`un Village Vanguard kulübünde sahne alan Hawk`un alkol tüketimini artırması sebebiyle sağlığı giderek bozulmuş ve 1967 yılında son plak kaydını yaptıktan sonra 1969`da geçirdiği zatürre sonucu hayata veda etmiştir. İngiliz caz tarihçisi John Chilton 1990 yılında yazdığı The Song of the Hawk adlı biyografide sanatçının kariyerinden hareketle onu 20. yüzyılın en etkili caz müzisyenlerinden biri olarak kayda geçirmiştir.

 

Coleman Hawkins diskografisinden bazı albümler: Body and Soul (1939–1956, RCA), Picasso (album) (1948), The Hawk in Paris (1956, RCA Victor Gold), The Hawk Flies High (1957), Coleman Hawkins Encounters Ben Webster (1957), The Genius of Coleman Hawkins (1957), Coleman Hawkins and Confreres (1958), Hawk Eyes! (1959), In a Mellow Tone (1960), Night Hawk (1961, with Eddie Lockjaw Davis, Swingville), The Hawk Relaxes (1961, Moodsville), Today and Now (1962), Hawkins! Eldridge! Hodges! Alive at the Village Gate (1962), Sirius (1966).

 

Arto Peştemalcıgil

 

Cazkolik.com / 21 Kasım 2012, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN


Arto Peştemalcıgil

  • Instagram
  • Email

Yorum Yazın

Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.