Kronos Quartet’in kurucusu David Harrington ile Batı Afrika sahra altının eşsiz triosu Trio Da Kali’nin şarkıcısı Hawa Kasse Many Diabaté ile tanışmak için Londra’daki meslektaşının evinde sözleşirler ve Harrington, Diabaté’yi buluşacakları odada beklemeye başlar, bir süre sonra kapı açılır, Diabaté içeri girer, ilk kez karşılaşmaktadırlar, odanın kapısında Diabaté, karşısında da Harrington, bir süre birbirlerine bakarlar ve Diabaté kendiliğinden bir şarkı söylemeye başlar, o kadar güzel bir şarkıdır ki kısa süre sonra Harrington’ın gözlerinden yaşlar süzülür, ilk tanışmaları böyle olur.

* * *

Harrington bu anı; “Hawa karşımda gülümsüyor ve benim için şarkı söylüyordu, nerdeyse beş yıl oldu ve hâlâ o anı hatırladıkça büyüleniyorum, benim için bir an sanki Mahalia Jackson’ın bana şarkı söylemesi gibi gelmişti” diye hatırlıyor. Diabaté’de o anı iyi hatırladığını söylüyor. “Kendi ana dilimde söylediğim bir kadın şarkısıydı” diyor.

* * *

Bugün kadın ya da erkek farketmez, bana dünyadaki en iyi birkaç sesi say deseler hiç düşünmeden Hawa Kasse Many Diabaté’yi ilk sıralara koyarım. Cennetten çıkma bir sestir onun sesi. Allah vergisinin dünya üzerindeki gölgesi gibidir ve Harrington’ın başını çektiği Kronos Quartet ne önemli bir topluluk ki böyle bir trioyu biz müzikseverlere bu harikulade albümle kazandırdılar.

* * *

Duyduğunuz olağanüstü Afrika perküsyonu olan Balafonu çalan Fodé Lassana Diabaté’dir. 22 tuşlu bu olağanüstü çalgının muhtemelen dünya üzerindeki en iyi icracılarından biridir ve Trio Da Kali’nin müzikal direktörüdür. Üçlünün üçüncüsü ise köklü bir Mali ailesinin son üyelerinden Batı Afrika bası da denen Bass Ngoni icracısı Mamadou Kouyaté’dir. Aslında üçü de güçlü kökleri olan müzisyen ailelerin devamı olan müzisyenlerdir. Hawa da mesela efsanevi Kassé Mady Diabaté (1949-2018)’nin kızıdır. Lassana mesela Grammy adayı “Afrocubism” albümünün müzisyenidir...

* * *

Trio olarak geleneksel enstrümanların birbirini bu kadar etkileyici tamamladığı mükemmel sesleri bulmak esasen nadir görülür. Bu seçkin nadirliğin içinde bir Batı Afrika Griot [*] triosunun olması bize dünya üzerindeki müziğin kökenleri konusunda adeta şamar vurur gibi bir ders verdiği açıktır.

* * *

Açık olan bir diğer şey ise Kronos Quartet’in önemidir. Trio Da Kali müziğindeki saflığa fazla müdahale etmeden, bozmadan, incitmeden çarpan etkisi yaratması, düzenlemelerde olağanüstü katkısı özellikle albümün üçüncü parçası “Eh Ya Ye”da muhteşem balafon & yaylı düetine dönüşüyor. Özelikle parçanın son kısmındaki soyut yaylı performansı son yıllarda dinlediğim en etkili müzikal anlardan birini oluşturuyor.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 12 Aralık 2019, Perşembe

[*] Griot, Batı Afrika`da gezgin şairlere, geleneksel hikâye anlatıcılarına verilen isim, yazılı olmayan dönemlerden miras bir sözlü anlatı geleneğidir.