Haftalardır yayınlamayı istediğimiz bir liste var; "1992`den 2012`ye: Son 20 Yılın En İyi Caz Albümleri". Biliyoruz ki bu okurlarımız için de çok çekici bir liste ama gündem öyle hızlı değişiyor ki bir türlü yayınlamaya fırsat bulamadık, en son `hadi yayına hazırlayalım` diye karar verdiğimizde 22. Akbank Caz Festivali başlayınca festival sonrasına bırakalım dedik ardından bu kez de sezon açılışları başladı. Kısmet ancak şimdiye imiş. Allmusic sitesini herkes bilir, en sık yaptığı işlerden biri böyle mukabeleci listeler yayınlamaktır. Bir yandan iyi de oluyor, insan kendi sevdiği albümler ile başkaların seçtikleri arasında mukayese yapma imkanı buluyor. Bu da tam böyle bir çalışma. Allmusic isimli ünlü sitenin editörleri tarafından hazırlanan liste 1992 ile 2012 arasındaki 20 yılı baz almış. Elbette söylemeye dahi gerek yok, böylesi listeler son derece sübjektif çalışmalardır, yani hazırlayan kişilerin beğenileriyle orantılı listelerdir ve dileyen herkes eline kalemi alıp kendi listesini hazırlayabilir. Bu listeyi farklı kılan yanı ise dünyaca ünlü bir müzik sitesi tarafından ve uzman diyebileceğimiz editörlerce hazırlanmış olmasıdır, bunun dışında böyle bir liste hazırlamak hepimizin rahatlıkla kendince yapacağı bir çalışma.

Aşağıda albümlere ilişkin okuyacağınız notlar listeyi hazırlayanların değil bizim Cazkolik olarak eklediğimiz notlardır. Listeye dair bir kaç not daha belirtelim... Liste, en iyi olandan başlayarak sıralanan bir çalışma şekli değil. Zaten farkedeceksiniz, 1992 yılından başlayarak bu yıla kadar uzanan, tarihi sıralamayı esas alan bir liste. Kimi yıllara ait sadece bir albüm varken kimi yıllardan hiç albüm seçilmemiş. Hazırlanan listenin bizce bir diğer önemli yanı da listedeki sanatçıların ve albümlerin tümünün modern cazı temsil eden müzisyenler olması. Bir son notta listenin tümüyle Amerikan caz dünyasında yayınlanmış çalışmalar olması, yani Avrupadan veya başka bir yerden albüm yok.

Evet, gelelim listeye, altlarına eklediğimiz kendi notlarımızla listeyi aşağıda görüyorsunuz...

1992`den 2012`ye: Son 20 yılın en iyi caz albümleri

• Joe Henderson / Lush Life: The Music Of Billy Strayhorn (1992)

18 Şubat 1992 tarihinde Verve firmasınca yayınlanan albüm 2001 yılında ölen efsanevi tenor saksofoncu Joe Henderson`ın, caz standartlarının büyük bestecisi Billy Strayhorn`a olan saygısını gösterdiği bir kayıt. 1937 yılında dünyaya gelen Henderson altmışların başından itibaren cazda ölümüne kadar sürecek dönemin en seçkin isimlerinden oldu, yanısıra Billy Strayhorn`da caz müzisyenlerinin bestelerine hürmetlerini en sık gösterdikleri isimlerin başında gelir. Take The A Train`in yaratıcısının Duke Ellignton`ın arkasındaki isim olduğu da söylenir. Eğer caz tarihini simgeleyen parça Take The A Train ise, Billy Strayhorn`u simgeleyen şarkı da hiç kuşkusuz Lush Life`tır. Büyük bestecinin bir çeşit kişisel hayat hikayesidir.

• Wynton Marsalis; "Citi Movement" (1992)

Wynton Marsalis ve yedi kişilik ekibi 1992 yılında Sony Music etiketi altında yayınladığı çift CD`li albümle kendi kariyerlerinin (en azından Marsalis itibariyle) en avantgart işlerinden birine imza atmışlardı. Marsalis`in özellikle saksofonist Todd Williams`la kimi parçalarda giriştiği karşılıklı etkileşim albümü hemen dikkat çeken bir kayıt haline getiriyor. Davulcu Herlin Riley, basçı Reginald Veal`ın üstlendiği roller aradan geçen yirmi yıla rağmen bu kadar kalabalık bir kadro yapısında üretilen müziği hala dikkate değer hale getiriyor. Albümün bir değer yanı da parçalar arasındaki tempo değişiklerinin yarattığı duygusal farklılıklar ve gerilim dengeleri oluyor. 

 • Jane Bunnett; "Spirits Of Havana" (1993)

Kanadalı klarnetçi Jane Bunnett`in üçüncü albümü "Spirits Of Havana" doksanların başında yayınlanmış dönemin en önemli albümlerinden biri olarak kabul ediliyor. İlk albümünü 1989 yılında yayınlayan Bunnett`in çok kısa bir süre sonra, doksanların hemen başında Cuban müziği keşfetmesinin ardından önce "Live At Sweet Brasil" ve hemen ardından "Spirits Of Havana" albümlerini yayınladı. Latin müzikleriyle albüm bazında ilgisi sadece bu kadarla kalmayan genç güzel klarnetçi başarılı kayıtlarına 1995`de "Rendez-vous Brazil Cuba", 1998`de "Havana Flute Summit" gibi albümlerle devam etti. Aslına bakılırsa Jane Bunnett`in başta Havana olmak üzere latin müzik ilgisi kariyeri boyunca hiç azalmadı. Zamanla Spirits Of Havana ismini diğer albümleri içinde bir seri ismine çeviren Bunnett`in 1993 albümü son yirmi yılın en başarılı kayıtlarından biri kabul ediliyor.

 • Joshua Redman; "Wish" (1993)

Doksanların `Young Lions`larından, günümüzün en önemli tenor ustalarından Joshua Redman`ın gitarda Pat Metheny, kontrbasta Charlie Haden ve davulda Billy Higgins gibi büyük ustaların olduğu albümde dörtlü kadro bize Ornette Coleman, Stevie Wonder, Charlie Haden, Charlie Parker gibi caz büyüklerinin bestelerini seslendirmiş. Albüm ritmik nüansları, Haden, Metheny ve Redman`ın incelikli etkileşimleri, Redman`ın bluesy sololarıyla yayınlandığı günden bu yana hala yeni baskıları yapılan bir albüm haline getirmiştir. 

• James Carter; "JC on The Set" (1994) (Videosu yok)

İşte listede dikkat çekici bir albüm daha... İlk dört albümün hepsinin nefesli, hatta nefesliler içinde ayrıca saksofon ağırlıklı olduğunu farketmişsinizdir. Carter`ın 1994 yılı albümü de öyle. Üstelik, Carter`ın hala en çok dinlenen albümlerinden biridir. Parlak sololar, dinamik öyküler, virtüözce çalınmış pasajlarla dolu "JC On The Set" usta müzisyenin en parlak kayıtlarından biridir.

• Cassandra Wilson; "Blue Light `Til Down" (1994)

Listenin ilk vokal albümü yaşayan en büyük seslerden, caz divası Cassandra Wilson`ın en sevilen çalışmalarından biri. Dinleyici kanaatleri çok önemlidir, forumlara ya da Amazon`un okuyucu yorumlarına bakın 5 yıldızın altında veren adeta bulamazsınız. O kadar sevilen bir albüm. Ağırlıklı caz ama rock, folk, blues gibi başat türlerin muhteşem bir karması. Böylesi önemli bir albümün bu amaçla hazırlanmış bir listede olmaması eksiklik olurdu.

• Joe Lovano; "Rush Hour" (1994)

İşte mükemmel bir albüm daha... Tam listelik albüm... Açık konuşmak gerekirse bu albümü herkes sever mi emin değiliz. Hem Thelonious Monk bestesi olması hem de albümdeki düzenlemeleri Günther Schuller`in yapması nedeniyle açığa çıkan bu soru dalgalı cevaplar vermeye neden oluyor. Sevmek ve beğenmek ayrı kelimeler ama albümün önemi tabii ki daha ayrı. 6 ile 12 Nisan 1994 tarihinde Blue Note firması için kaydedilen albümde dehşet bir kadro çalışmış. Kadroyu yöneten kişi de aynı zamanda Günther Schuller`in kendisi.

• Horace Tapscott; "Aiee! The Phantom" (1995) (Videosu yok)

Post Monk piyanist Horace Tapscott özellikle Güney Kaliforniya bölgesi genç caz nesilleri üzerinde çok etkili bir isim olagelmiştir. Bir kaç nesli etkileyen, bir çeşit mentor görevi gören Tapscott kurduğu big bandlerle değişik çalışmalara imza atmış bir isim. Bu bakıma Andrew Hill, Randy Weston ardılı bir tarza sahip müzisyenin albümü son yirmi yıla damgasını vuran kayıtlardan biri.

• Don Byron; "Bug Music" (1996)

"Bug Music" muhteşem caz klarnetçisi Don Byron`ın muhtemelen en sevilen albümlerinden biri. Albüm total olarak Raymond Scott Quintette, The John Kirby Sextet ve Duke Ellington gibi isimlerin müziklerine duyulan saygının ürünü. Byron hem caz müzisyeni hem de klarnetçi olarak geleneğe saygı kayıtlarına önem veren biri. Sidney Bechet için de özel bir kayıt yaptığını hatırlatalım.

 • Tom Harrell; "Art Of Rhythm" (1998) (Videosu yok)

Trompetçi ve flugelhorn sanatçısı, günümüzün en saygın isimlerinden Tom Harrell`ın 1998 tarihli albümü "Art Of Rhythm" kalabalık bir kadro ve Karayip kökenli, latin etkili müziklerle örülü, yayınlandığı günden beri hala üstüne yoğun ilginin devam ettiği çalışmalardan biridir. Greg Tardy, Bryan Carrott, Romero Lubambo, Dewey Redman, Danilo Perez, Mike Stern, David Sanchez, David Finck, Duduka Da Fonseca, Regina Carter, Ugonna Okegwo, Gary Smulyan ve Leon Parker gibi usta müzisyenleri bir araya getiren post bop modern caz albümü gelecekte de hep dikkat çeken bir kayıt olmaya devam edecek.

• David S. Ware; "Godspelized" (1998)

Geçtiğimiz haftalarda kaybettiğimiz, free jazz`ın usta ismi David S. Ware ile ilgili Radyo Cazkolik`te Bodrum Kat isimli programı hazırlayan arkadaşımız Can Tutuğ özel bir program hazırladı, işin doğrusu usta ismi en iyisi onun programından dinlemek ve keşfetmek.

• Brad Mehldau Trio; "The Art of the Trio, Vol. 4: Back at the Vanguard"

İşte, böylesi listelerde kesinlikle olması gereken albümlerden biri daha. Brad Mehldau zaten böyle bir isim. Mehldau 1995 ile 2005 arasında muhtemelen on civarında trio albümü kaydetti ve bu albüm muhtemelen bu dönemin en önde gelen kayıtlarından biri. Klasik trio kadrosu basta Larry Grenadier ve davulda Jorge Rossy ile kaydedilen albümler iç etkileşimleri çok yüksek, melodi ve performans kalitesi mükemmel olan çalışmalardır. Yine söyleyelim, böyle bir liste için olmazsa olmaz albümlerden biridir...

• Jason Moran; "Black Stars" (2001)

"Black Stars", İstanbul konserlerinde çoğunlukla Charles Lloyd`la izlediğimiz piyanist Jason Moran`ın üçüncü albümü. Bu albüm tıpkı önceki iki albüm gibi bize yepyeni bir yetenekle karşı karşıya olduğumuzu göstermişti. Jason Moran, albümde yakın tarihlerde vefat eden büyük müzisyen Sam Rivers`ın saksofonu ve rhythm section`da ise Taruus Mateen ve Nasheet Waits gibi isimlerle çalmıştı.

• Grachan Moncur III; "Exploration" (2004)

1937 doğumlu free jazz trombonisti Grachan Moncur`un albümü hayli kalabalık bir kadroya sahip. Gelin sayalım; Grachan Moncur III, Tim Hagans, John Clark, Gary Bartz, Billy Harper, Gary Smulyan, Ray Drummond, Andrew Cyrille ve Dave Woodley. Babası basçı Grachan Moncur II`de çok tanınmış bir isim. Aile geleneği olarak isimlerini böyle yapıyorlar herhalde. Bu durumda Moncur I ise büyükbaba olmalı. Altmışların ortalarından itibaren ağırlıklı olarak Archie Shepp ile çalarak free cazın sularına giren Moncur`un bu albümü tarzın en dikkat çeken kayıtlarından.

• Craig Taborn; "Junk Magic" (2004)

Junk Magic listede en az tanıdığımız iki albümden biri ama şunu biliyoruz ki pek çok müzikseverin en popüler kayıtlarından biri aynı zamanda. Kimilerinin söylediği gibi bir `anti classic` albüm hatta ama oldukça başarılı bir çalım tekniğine ve hayretlere sürükleyen doğaçlama pasajlarına sahipmiş. Bakalım buradaki videosunda böyle bölümler varmı.

• Roy Hargrove; "Earfood" (2008)

Listenin bir başka popüler albümü; Earfood. Herkes ne der bilmiyoruz ama Earfood usta müzisyenin son yıllarda yayınladığı işlerin arasında en özel olan kayıtların başında geliyor.

• Vijay Iyer Trio; "Historicty" (2009)

İşte son yılların en konuşulan albümlerinde biri daha. Günümüze yakın tarihin albümü hala üzerine çok konuşuluyor. Bu yıl bir kez İstanbul da izlediğimiz Vijay Iyer`ın Historicty`si resmen ödüllerle boğulmuş bir çalışma.

• William Parker; "I Plan to Stay a Believer: The Inside Songs of Curtis Mayfield" (2010)

Hakkında en az bilgiye sahip olduğumuz albüm. Hem müzisyenin kendisini fazla tanımıyoruz hem de albümü dinlemedik. Bir fikir yürütmemiz zor ama Parker`ın ilginç bir karma olarak free jazz ve R&B kontrbasçısı olduğunu, albümün çift CD olduğunu ve soul şarkıcısı Curtis Mayfield şarkılarına coverler yaptığını biliyoruz. Videosunda biz de ilk kez dinleyeceğiz.

• Esperanza Spalding; "Chamber Music Society" (2010)

Son yılların en önemli çıkış yapan isimlerinden, genç, çıtı pıtı bir Brezilyalı kız Esperanza Spalding ülkemiz caz dinleyicisinin yakından tanıdığı bir isim. Aldığı Grammy ödülüyle ününü dünya çapında perçinleyen Spalding`in bu albümü çok ses getirmişti. listeye girmesine şaşmamalı.

• Matthew Shipp; "The Art Of Improviser" (2011)

Perküsif ataklardan oluşan minimalist tekniğe sahip tutkulu caz piyanisti Matthew Shipp`in 2 CD`li kaydı tümüyle cazın özü kabul edilen doğaçlama duygusu üzerine kurulu. Basta Michael Bisio ve davuld Whit Dickey`den ibaret trio muhteşem bir doğaçlama ziyafeti ve piyanistin de başyapıtı.

Cazkolik.com / 05 Kasım 2012, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN