Vuvuzela uğultusunun içinden Güney Afrika cazına bakmak

Vuvuzela uğultusunun içinden Güney Afrika cazına bakmak

Bugün dünyanın popüler gündeminde ilk sıralarda yer alan konulardan biri hiç kuşkusuz başta ‘vuvuzela’sıyla Güney Afrika’da ki dünya kupası. Olimpiyatlardan sonra tartışmasız dünyanın bir numaralı spor olayı olan dünya kupası bugün çeyrek finale çıkma maçlarına sahne oluyor, çıkabilen bir çok takım belli oldu. Türkiye olarak gidemeyince ne önemi var demeyin, futbol her zaman futboldur, ya da bizim spor basını camiasının çok sevdiği İngiliz yazarın kitabının ismiyle "Futbol asla sadece futbol değildir" mi demeli, herhalde ikincisi ama bizim spor basınının kendi meşruiyeti için bu sözü sıklıkla kullandıklarını da farketmiyor değiliz.

 

Bu kupada mutlaka şu ya da bu nedenle kazanmasını istediğiniz takımlar vardır, çeyrek finale çıktılar mı? Peki bizimle bunun ne ilgisi var diyeceksiniz, çok ilgisi var, bu satırların yazarı olarak Pharoah Sanders konserine tercih edilmiş olan bir maçı hatırladıkça halen kalbimiz parçalanmaya devam ediyor, giderek resmen derin bir suçluluk duygusuna dönüyor. Türk insanının futbolla yatıp kalkması hepimizin gerçeği, eğri oturup doğru konuşalım, ülkeyi ilgilendiren en önemli konular dahi derby maçının gerisinde kalıyor mu kalmıyor mu? Elbette kalıyor! Buna iki yandan bakabiliriz, bir yanıyla iyi ya ne güzel işte, icabında çözemediğimiz konuları bir süreliğine dondurabileceğimiz başka bir nedenimiz var, bu bir fırsattır da diyebiliriz, topu taça atmak için çekinmeden kullanabileceğimiz tersine bir fırsat da diyebiliriz. Hangisini isterseniz seçin. Bu sadece biz de böyle değil elbet, tüm dünya böyle.

 

Gelelim işin cazla ilgili yanına, ünlü NPR (National Public Radio) olmasaydı doğrusu aklımıza geleceği yoktu, onların tecrübesi de bu demek ki, dünya kupasının oynandığı Güney Afrika’nın caz müziğini merak ediyor musunuz? Ya da şöyle sorsak; Hugh Masekela, Abdullah Ibrahim, Paul Hanmer, Sathima Bea Benjamin, Moses Khumalo... bu isimlerden tanıdıklarınız mutlaka vardır. NPR işte böyle güzel mini bir çalışma yaparak Güney Afrikalı caz müzisyenlerinin son sıralarda yayınladığı 5 albümü derleyerek ‘gelin futbol Güney Afrika merkezli futbol gündemine bir de buradan bakalım’ demiş, iyi de etmiş.

 

NPR’ın gözden geçirdiği bu albümleri biz de sizlere iletmek istiyoruz. Gelin beraber bakalım. İlk sırada Hugh Masakela var, Masekela bugün Güney Afrikalı müzisyenlerin en tanınmış isimlerinden biridir. Ünlü trompetçi uzun yıllardır cazın içinde olan biri. Afro-Pop, world fusion, funk, RB, jazz... Güney Afrika ezgilerini müziğinde evrensel boyutlarda işlemeyi başarmış ve müziğin dünya sahnesinden kendine ait bir yer açabilmiş bir müzisyendir. Bugün 71 yaşında olan büyük müzisyenin son sıralarda bildiğimiz yayınlanmış yeni bir albümü yok, galiba en son 2008 yılında bir best of’u yayınlanmıştı. NPR seçimini bu bahsi geçen Best Of’tan yana değil, 2006 yılında “20th Century Masters: Millunium Collection” serisinden yayınlanan albümünü cazseverlere öneriyor. Bu albüm sizi kesinlikle hayal kırıklığına uğratmayacaktır, bundan emin olabilirsiniz. Albüm, yayınlandığı zaman uzun süre Billboard listelerinde kalmış olan “Grazing In The Grass” isimli parçayla başlıyor. Albümün belki bir eksi yanı çok daha az tanınan kimi parçalara da yer vermiş olması olarak belirtilebilir ama bu da nerden baktığınıza bağlı elbette. En iyisi siz albümü alıp dinleyin deriz.

 

NPR ikinci olarak bize The African Jazz Pioneers’ın 1991 yılında Montreux Caz Festivali’nde verdiği konserin kaydını öneriyor. Seksenli yıllarda kurulan grup kurulduğu yıllarda ellilerin, altmışların müziğini yapmayı tercih eden bir big band’di. Grubun başında saksofonist Ntemi Piliso vardı. Gruba zaman içinde pek çok kişi katılıp ayrıldı. Abdullah IBrahim, Kippie Moeketsi, Miriam Makeba, Dud Pukwana, Hugh Masakela, Wilson Silgee, Zakes Nkosi... gibi pek çok Güney Afrikalı müzisyen bir dönem bu ünlü grubun içinde mutlaka bir şekilde yer aldı. Grup bu albümde dahil kendi isimleriyle bir çok albüm yayınladılar.

 

NPR’ın listesinde üçüncü sırada Güney Afrika’nın en büyük ismi Abdullah Ibrahim (eski adıyla Dollar Brand) var. Abdullah Ibrahim bugün sadece Güney Afrika’nın değil, tüm dünya cazının da en önemli isimlerinden biri hiç kuşkusuz. Caz piyanosunun büyük ismi 2009 yılında yayınladığı Senzo isimli çalışmasının ardından son günlerde yeni bir albümüyle yeniden gündemde, “Bombella” isimli kaydı eleştirmenlerce gerçekten çok beğenildi. WDR Köln Big Band ile kaydedilen albüm esasen 2008 yılında yapılmış bir kayıt. Akıl hocası Duke Ellington olan birinden sözettiğimizi de ekleyelim. Müziğinde kendi kişisel krallığını uzun zamandır ilan etmiş olan Abdullah İbrahim yeni albümüne de kendi anayurdu Güney Afrikaya adanmış muhteşem bir saygı olan “Green Kalahari” ile başlamış. Albümün ikinci yarısına da Thelonious Monk’a saygıyla ithaf ettiği “I Mean You / For Monk” isimli parçayla da belki iki parçada ikiye ayrılabilecek kişisel bir hayatın iki ayrı yanını gözler önüne sermiş büyük müzisyen. Albümün sonunda muhteşem bir manzara sunan “African River” isimli parçayı da unutmadan not edelim. Gerisi müzikseverlerin keşfine kalsın.

 

Sırada Paul Hanmer var. Yukardaki müzisyenlere göre daha genç bir isim olan Güney Afrikalı piyanist ve besteci Paul Hanmer Cape Town doğumlu. Şimdilerde 49 yaşına basan piyanist ilk albümünü “Trains To Taung” ismiyle 1997 yılında yayınlamış. Sonraki yıl “Window To Elsewhere” ve sonra bir kaç albüm daha ardından sırayla yayınlamış tarzıyla Keith Jarrett’ı anımsatan Hanmer. Bu müzisyenin NPR seçimlerinde ortaya çıkması NPR’ın seçtiği albümle ilgili aslında, yani biraz da Cazkolik olarak bizim ön plana çıkardığımız bir isim Hanmer çünkü NPR müzisyeni değil, Hanmer gibi müzisyenlerin bir arada olduğu bir derleme olan “Africa Straight Ahead” isimli çalışmayı bize öneriyor. İçlerinde Hanmer ile birlikte Bheki Mseleku, Marcus Wyatt, Moses Khumalo gibi müzisyenlerin olduğu albüm yakın dönem Güney Afrikalı müzisyenlerin bir arada görülmesi için iyi bir örnek.

 

NPR mini listesinin son sırasına bir başka ismi; efsanevi Ali Farka Toure’nin oğlu olan Vieux Farka Toure’yi yerleştirmiş. Babası gibi gitarist olan Vieux Farka Toure 1981 doğumlu çok genç bir müzisyen. Babasına göre bile çok genç biri. Aslında Ali Farka bildiğiniz gibi Güney Afrikalı değil, Mali’li. NPR bu seçim için bu detaya ait özel bir bilgi vermemiş. Genç Toure yaşına rağmen dördüncü albümünü yayınlamış bile. NPR’ın biz müzikseverlere önerdiği ise Toure’nin üçüncü albümü “Fondo”. 2006 ılında 66 yaşındayken ölen babasının mirası genç Toure’nin omuzlarında belli ki.

 

Vuvuzela’nın çıldırtan uğultusundan fırsat bulduğunuzda, kendinizi bir müzik marketin içinde dolaşırken bulduğunuzda bu albümleri hatırlayın ve almaktan çekinmeyin.

 

Cazkolik.com / 29 Haziran 2010, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN


Cazkolik.com

  • Instagram
  • Email

Yorum Yazın

Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.