Tam bir repertuvar canavarı Cécile McLorin Salvant ile dört farklı stilde çalabilen bir piyanist; Sullivan Fortner

Dün akşam İş Sanat'ta izlediğimiz Cécile McLorin Salvant'ın adını duymamızın üstünden uzun yıllar geçmedi, henüz 34 yaşında, onu ilk 2010'da Thelonious Monk yarışmasında keşfettik ama kısa sürede dünya üzerindeki en kabiliyetli seslerden biri oldu.

Caz dünyasında geçmişten bugüne çok iyi sayısız ses dinledik, bunların bazıları efsane ama Salvant belki çoğundan daha özel kabiliyetleri olan bir ses. Tabi şu farkın altını çizmek lazım, mesela Dianne Reeves klasik okuma bakımından daha idealdir, Salvant ise nağmeli vokal oyunlarını, ani tonlama değişliklerini, oktavlar arası seyahatlerini, farklı dillerin nükteli ifadelerini vücut dili, mimik ve teatral canlandırmalarla aktarabilen bir sanatçı. Bu beceri onu hem tarihin önde gelen seslerinden, hem kuşağının diğer seslerinden ayırıyor.

Çok kültürlü aile geçmişine sahip olması fonetik kabiliyetlerini artırdığı gibi şarkı repertuvarında entelektüel zenginlik yaratmasını sağlıyor. Dün akşam konserde bunu açık seçik gördük.

Kurt Weil'in Brecht kabarelerinden 'Le mal de vivre' gibi 'French chanson'lara, 'Over the Rainbow' gibi bir caz klasiğinden Haiti kökenli blues'lara -ki çoğu son albümü 'Mélusine' kökenli şarkılar bunlar- zamanı ve kültürleri çaprazlamasına harmanlayan bir estetiğe sahipti, üstelik bu estetik tümüyle kendi sesinde hapsolarak yeniden bir şarkı sanatına dönüşüyordu.

Cécile McLorin Salvant kalibresinde şarkıcıları her zaman dinleme imkanımız olmadığı için dün akşamki konseri özellikle önemsiyorum. Buraya not düşmek isterim.

Salvant, sesini ve repertuvarını ortak bir sanata dönüştürürken yanına Sullivan Fortner gibi caz, latin, tango ve chanson gibi dört farklı stilde çalabilen kendi gibi muzip özellikli oyuncu bir partner seçmekle çok iyi yapmış. Bu kabiliyetleri aynı anda ve çocuk oyunu rahatlığında piyano taburesinden salona yayabilen piyanist sayısı azdır. Bence bu ismi de bir kenara yazın. Hatta, bazı anlarda klavyesinden tango tuşesiyle latin kıvraklığı aynı anda çıkıyordu, bunu yaparken bacak bacak üstüne atmanın artistlere özgü aroganlığı vardı üstünde. Diğer iki müzisyeni bu iki sanatçı ayarında bulmadım.

Bir not da Cécile McLorin Salvant'ın sahne oyunculuğu için. Elini kolunu fazla kullanmıyor belki ama kaşıyla, gözüyle, mimikleri ve hepsinin toplamından daha etkili fonetik kabiliyetiyle hınzır ve muzip, iyi bir kelime oyuncusu, tam bir laf cambazı. Eminim küçük bir çocuk iken aile içinde teyzelerini gözlerini devire devire çok güldürmüş, büyüklerin taklitlerini yapmıştır, yuvarlak gözlükleri, sevimli çehresiyle çocukluğunu hâlâ yüzünde muhafaza ediyor olması bunu sanki ispat ediyor.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 08 Kasım 2023, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN