15 YILIN ARŞİVİ

Her konser bir ayindir, Zorlu PSM'deki Sónar İstanbul festivali ise yeni nesil ayinlerin müzikal değişim sahnesidir

Sónar İstanbul festivali müzik, teknoloji, endüstri, görsellik, sanat ve disiplinler arası ilişkilerin gelişen yönünü anlamamızı sağlıyor

Ve bu yüzden, festivalde ortaya çıkan görsel kareler bize yukardaki kavramlardan oluşan yeni evrenin kodlarını veriyor. Müzikte starlık ve müzisyenlik dönüşerek yerini teknoloji tabanlı yeni nesil yaratıcı elektronik ayinlere bırakıyor.

Zorlu PSM'de 18 ve 19 Mart günleri altıncı kez gerçekleşen Sónar İstanbul müzik festivali dünyada festivallerin geçirdiği değişimin de aynası işlevini gördü.

%100 Music katkılarıyla gerçekleşen ve Cazkolik olarak yerinde izlediğimiz festivalde toplam 12 saat süresince kesintisiz müzik performansı gerçekleşti.

Sayısal olarak dikkat çeken özelliklere sahip Sónar İstanbul'da yedi bini aşan izleyici Zorlu PSM sahnelerinde 30 müzisyeni takip etti.

Sónar İstanbul festivalin müzik kadar dikkat çeken bir diğer yanı teknoloji destekli kültürel bir iletişim ortamı oluşturması

Sónar İstanbul 18 ve 19 Mart günleri Ȃme, Ȃme b2b Dixon, The Blessed Madonna, HVOB, Honey Dijon, Red Axes gibi çok sayıda önemli isme sahnelerinde yer verdi. Yerli sahnede ise Aksak, Algorave İstanbul: emrexdeger w/Lara Yılancıoğlu, Code Of Conquer (Cem Sonel x Kerim Dündar), Erdem Tunalı, evolve_dissolve by Koi Failure, Fluctosa /da, Ilgın İçözü, Justintonic by Erdal İnci + Gurur Gelen + Barış Büyükyıldırım, Moophy, Ozan Tekin (Ambient Live Set), Şevval Kılıç, Algorave İstanbul: Tsü Tsü, Blank Wall Season w/ Ömer Özçelik + Ahmed Bektaş, Cihangir Aslan (Live), Code Of Conquer (Cem Sonel x Kerim Dündar), Evrim De Evrim, Feyza Emir, Fluctosa /da, Granul ve Style-ist gibi isimleri izleme imkanı buldu müzikseverler.

Müzik hâlâ baş rolde olsa da Sónar İstanbul festivali müzik harici temalara da yer veriyor

Sónar İstanbul kamusal alan, teknoloji, sürdürülebilir NFT, iklim krizi gibi yeni konuların gerçekliğine de yer veriyor. Haberin başında sözünü ettiğimiz festivallerin değişen yüzü esas bu yanıyla ilgi çekiyor.

Müzik festivalleri eskiden sahnelerinde sadece müziğe yer verir ve kapsamını sınırlı tutardı, ama artık festivaller de değişiyor. Müzik tamam, o hâlâ festivallerin başrol oyuncusu ama yanısıra başta iklim krizi olmak üzere, metaverse, gaming, immersive sinema, NFT, genel teknolojik yaklaşımlar ve tüm bunlrın kamusal alan ilişkileri müzik kadar önemli ve konuşulması, dahası anlaşılması gereken konular olarak öne çıkıyor.

İklim krizini daha kaç kez konuşmamız gerekecek?

Bu soru herkesin eşit oranda hak verdiği bir konu olsa da hayattaki uygulamalar pratiğin öyle olmadığını gösteriyor ve haliyle biz de tartışmayı sürdüreceğiz. Sónar İstanbul kapsamında gerçekleşen "Dünya Evim ve Yanıyorsa" semineri bize gerçekleri bir kez daha gösterdi ama nerdeyse nükleer silahların yeniden gündem olduğu bir dünyada belli ki daha çook uzun zaman bu konular konuşulacak.

Metaverse ve Gaming'i herkes merak ediyor

Bugün Metaverse'den bahsetmeyen yok ama hakkında gerçekten ne biliyoruz? Bu önemli sorunun cevabını Sónar İstanbul kapsamında Huobi Global Araştırma Müdürü Beste Naz Süllü, Bahçeşehir Üniversitesi Oyun Labaratuvarı Kurucusu Mimar ve oyun tasarımı dersleri veren Güven Çatak, İngiliz Edebiyatı Doktoru yazar Kaya Genç, besteci, Yeni Medya Sanatçısı ve Yazılımcı Mehmet Ünal, "Dilozof" YouTube kanalıyla felsefe arkaplanını kitlelere farklı konu başlıklarında sorduğu sorularla ulaştıran Pelin Dilara Çolak ve Webrazzi'de Metaverse, NFT sanal gerçeklik, dijital sanat ve artırılmış gerçeklik konularında yazı dizileri hazırlayan içerik üreticisi Tuğçe İçözü konuyu tüm detayları cevapladı.

Yeni bir deneyim; Immersive Sinema

Üç boyutlu deneyimler de günümüzün yükselen konularından biri ve hayatın doğal bir parçasına dönüşüyor. Yıllardır var olan IMAX, 4dx gibi teknolojilerle, izleyiciyi içine alan ve filmi yaşatan donanımların deneyime etkisi üzerinde konuya farklı perspektiflerden bakan önemli isimlerin bir araya geldiği panelde, yaratıcılığın mecralar üstü olduğuna inanan ve multi-disipliner bir anlayışla farklı alanlarda üretim yapan Gökhan Yücel, çeşitli dergilerde sinema üzerine yazıları yayınlanan ve çektiği kısa filmlerle çeşitli ödüller kazanan Haktan Kaan İçel, İstanbul Modern Sanat Müzesi’nin Film Küratörü Müge Turan, kısa ve uzun metraj filmleri yüzden fazla festivalde gösterilen Sinema Yazarı ve Yönetmen Ceylan Özgün Özçelik yer aldılar.

NFT gündemimize sanat eserleriyle beraber girdi

Günümüzün ana akım konularından birine dönüşen NFT çoğumuz için hâlâ bir muamma. Sónar İstanbul'un bu konuyu ele alması da önemli bir gelişme oldu. Konuya farklı perspektiflerden bakabilen isimlerin yer aldığı panel katılımcılara net fikirler sunmayı başardı.

ve son olarak... Elbette esas aktör müzikti

Sónar İstanbul gibi bir festivalin teknolojik gelişimlerle bağlantılı sosyal konuların yanında esas olarak elektronik müziğin ne yöne evrildiğine dair verdiği mesajlar daha önemliydi.

Geleneksel müzikler 'sound' merkezli ve tek boyutludur ve bu tek boyutlu işitsellik esasen değişmez bir gerçek olarak sürüp gidecek ama Sónar İstanbul'da izlediğimiz performanslar bize yeni bir çağın başında olduğumuzu gösterdi.

Kimi zaman akustik destekli ama elektronik tabanlı müziklerin değişim kapasitesi dinleyeni başka bir dünyaya yöneltiyor ve bu dünyaya yoğun bir görsellik de eşlik ediyor.

Sanatın tüm türlerini içine çekebilen bu müzikal performanslar adeta izleyiciyi yoğun ve tatmin edici bir tünelden geçiriyor.

Oluşturulan hipnoz müzikle beraber yeni bir algı kapasitesi yaratırken görsel-işitsel tecrübe her sene yeni bir boyut kazanıyor. Yukardaki fotoğraf 1951 tarihli. Dönemin ünlü saksofoncusu Big McNeely'nin o güne dek benzerine rastlanmayan şekil ve aksiyonla çaldığı saksofonuyla dönemin gençlerini ne denli yoğun etkilediğini gösteriyor. Bu ve benzeri görüntülerin çok daha fazlasını ilerleyen yıllarda gördük ama günümüzde ise bu fotoğrafların ve anların yerini aşağıdaki fotoğraflar almaya başlıyor.

Her anlamda Sónar İstanbul gibi bir festivalin önemi büyük ve geçirdiği değişimi yakından takip etmek, her sene bizzat yerinde izleyip tanık olmak aynı zamanda teknoloji odaklı insanın gündemin nasıl değiştiğini gözlemesi bakımından önemli bir veri merkezine dönüşüyor.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 23 Mart 2022, Çarşamba