1991 yılında ilk albümü "Yansımalar"ı yayınlayan sevgili Aziz Şenol Filiz ve Birol Yayla ile Türkiye müzik tarihine damga vurdukları otuz yılı konuştuk. Zamanın hızına yetişilemeyen bir dönemde ve ülkede Yansımalar'ın müziğiyle bunca yıl müzikseverin adeta güvencesi olması iyi ve samimi müziğin karşılığını bulduğunun da açık göstergesi. Otuz yıllık zaman dilimi bir nesilden fazla eder ve değişen zaman her şeyi önüne katarken Yansımalar'ın değişime rağmen müziğini sürdürmesini içtenlikle kutluyorum. Aşağıda okuyacağınız sohbette tüm bu geçmişin cevaplarını bulmaya çalıştık.

Yansımalar'ın müziği benim kendi kişisel geçmişimin de bir parçası. Aziz Şenol Filiz ve Birol Yayla ilk tanıştıkları 1980 yılında Feridun Ertaşkan olarak ben de 12 Eylül darbesinin etkilerinden kaçmaya çalışan, müziğe ve resme meraklı bir genç olarak bulduğum her fırsatta Dolmabahçe Sarayı'nın veliaht dairesindeki Resim ve Heykel Müzesi'ne adeta sığınır, sessiz boş koridorlarda asılı tablolara bakarak dolanırdım. Sarayın ve dışarda akan Boğaz'ın kokusu hâlâ burnumdadır. İşte, ne zaman Yansımalar'ın müziğini dinlesem o günleri hatırlarım. Aşağıda okuyacağınız sohbete başlamadan müziğin çağrıştırdığı bu anıyı da aktarmak istedim.

Feridun Ertaşkan

Yanyana yürüdüğümüz yol bizi Yansımalar'a çıkardı

Feridun Ertaşkan: Yansımalar müzikte 30 yılı buldu. Şu sıralar 30. yılı kutlayan konserler veriyorsunuz. Söyleşinin retrospektif özelliğini göz önünde bulundurarak geçmişten bugüne konuşmak doğru olacak. Öncelikle, Aziz Şenol Filiz ve Birol Yayla olarak 30 yıl önce Yansımalar’ın adını taşıyan ilk albüme gelmeden önce her iki müzisyen nasıl bir müzikal geçmişe sahipti öğrenebilir miyiz?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Tanışmamız 41 yıl öncesine, 1980’de İTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuarı’na girdiğimiz yıla dayanıyor. Aynı sınıfta okuduk, 1984’te İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu’na girdik.

Ney ile gitarın otuz yıllık yolculuğu

Bu süreçte yaklaşık 11 yıl gelişimimizi ve yolumuzu oluştururken yakınlığımız dolayısıyla yaptıklarımızdan haberdardık. Ben Şenol’un Ney’e olan yaklaşımını ve tarzını, o da benim yazdığım müzikleri biliyordu. Nihayetinde bu süreç zaten yan yana yürüdüğümüz yolu Yansımalar’a çıkardı.

Feridun Ertaşkan: 41 yıl gerçekten uzun bir zaman ve bunca zaman aynı yolu muhafaza etmeyi başarmanız açıkçası her türlü takdire şayan, peki, 1991 yılına geri dönersek, "Yansımalar" albümünün yayınlandığı yıl Türkiye’de nasıl bir müzik ortamı vardı ve grubu kurmaya, bu albümü yayınlamaya nasıl karar verdiniz?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: O yıllarda enstrümantal müzik yaygın olarak yapılan ve yayınlanan bir tarz değildi. Özellikle Türkiye’de yapılan çalışmalarda bir kaç albüm dışında pek bir örnek yoktu. Biz bir grup kurmaya ve albüm yayınlamaya karar vererek yola çıkmadık. Bizi buluşturan unsurları -benim yazdığım müzikler ve Şenol’un Ney’e yaklaşımı- birleştirmek, ortaya çıkan sonucu müzikseverlerle paylaşmak istedik. Uzun ve yeni fikirlerin de ortaya çıktığı bir çalışma sürecinin ardından pek çok konser yaptık. Kendi imkanlarımızla ilk albümü kaydettik. Doğal akışı içinde yolculuğumuz böyle başladı.

Otuz yıla 12 albüm ve sayısız müzisyen

Feridun Ertaşkan: Grubu iki kişi kurdunuz ve temelde öyle devam etti ama zaman içinde farklı müzisyenler de size katıldı, sonradan ayrılanlar da oldu, şu sıra yıllardır birlikte çaldığınız müzisyenler var. Bugüne kadar Yansımalar kadrosunda kimler yer aldı?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: İlk yayınladığımız "Yansımalar" albümünde sadece ikimiz vardık. Sonraki albümlerde bazı arkadaşlarımız sadece albümde, bazıları da grupta yer aldı.

Bab-ı Esrar’da Ersin Baykal (kabak kemane), Samim Karaca (ud), Muammer Ketencoğlu (akordeon),

Serzeniş’te Engin Gürkey (vurmalı çalgılar), Nezih Yeşilnil (kontrabas), Samim Karaca (ud), Muammer Ketencoğlu (akordeon), Hakan Şensoy (keman), Süren Asaduryan (duduk),

Vuslat’ta Süren Asaduryan, Nezih Yeşilnil, Engin Gürkey, Samim Karaca ve Taner Sayacıoğlu (kanun), Reyent Bölükbaşı (viyolonsel),

Pervane’de Nezih Yeşilnil, Engin Gürkey, Samim Karaca, Taner Sayacıoğlu ve Erkan Oğur (perdesiz ve kopuz gitar), Pınar Bayraktar (viyolonsel), Fahrettin Yarkın, Ferruh Yarkın (bendir/daire), Mehmet Kemiksiz (vokal),

Mektup’ta Erdal Akyol (kontrabas), Pınar Bayraktar (viyolonsel), Murat Usanmaz (klasik gitar), Ediz Hafızoğlu (vurmalı çalgılar), Taner Sayacıoğlu (kanun),

Bütün bu süreçte bizimle müziğimizi paylaşan ve hâlâ bu yolculuğa devam eden arkadaşlarımıza şükranlarımızı sunuyoruz.

Feridun Ertaşkan: Önce doksanlı yıllar, ardından 2000’ler ve 2010 lu yıllar Yansımalar olarak müzikte aktif yer aldığınız bu yıllarda hangi albümleri yayınladınız ve müziğinizde amaçladığınız neydi?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: 91’den itibaren sırasıyla Yansımalar, Bab-ı Esrar, Serzeniş, Vuslat, Pervane, Mektup albümleri yayınlandı. Bu süreçte Sır, Saydam, Cappadocia, Best of Yansımalar adıyla derleme albümler, yurtdışında Sufi Pervane (The Musical Odyssey) ve Sufi Reflections ismiyle seçki albümler yayınlandı.

Başlangıç noktamızda herhangi bir amaç yada hedefle yola çıkmadık. Ortaya çıkan müzik ve yorum içimizden gelendi. İçimize doğru bir yolculuk yapıyorduk. Bu hali paylaştığımızda, dinleyicilerimiz de aynı duyguları hissettiler. Bu güne kadar renkler, yaklaşımlar çeşitlense de ana  fikir hep yerinde kaldı. İçsel bir yolculuğun hikayesi...

Her albüm içsel bir yolculuk

Feridun Ertaşkan: Bütün bu yıllar boyunca sadece Yansımalar grubu olarak müzik yapmadınız, farklı projelerin de içinde yer aldınız, tek tek veya ikili olarak yaptığınız bu çalışmalar nelerdi, bize bunlardan da bahsedebilir misiniz?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Eğitimini aldığımız Klasik Türk Müziği bizim için her zaman temel ve yol gösterici oldu. Bu nedenle öncelikle musikimizle ilgili çalışmalar gerçekleştirmeye gayret ettik.

Mahur, Miras, Mızrabın Nefesi gibi enstrümantal albümler yaptık. Meral Uğurlu, Münip Utandı gibi Klasik Musikimizin büyük ustalarıyla albüm ve uzun soluklu konserler yaptık.

Tanburi Necdet Yaşar ve Neyzen Niyazi Sayın gibi iki büyük saz ustasının kayıtlarını içeren albümleri çıkardık. Ben ayrıca çeşitli film, tiyatro, dizi ve belgeseller için müzikler yazdım.

Makam müziğiyle çoksesli müziğin birleşimin özgün yorumları

Feridun Ertaşkan: Ney ve gitar merkezli akustik bir soundunuz var. Müziğiniz de bu toprakların sesine ve rengine sahip. Bir enstrüman olarak Ney’in tasavvuf müziğinden Türk müziğine hatta modern yorumlara kadar geniş ses yelpazesi var, gitar ise neye göre daha yeni ve modern bir telli enstrüman. Bu iki sesi bir araya getirirken düşlediğiniz sound başından beri böyle miydi?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Aslında rastlantılarla birikimlerin bir sonucu olarak ortaya çıktı Yansımalar... Aldığımız eğitim ve kişisel yaklaşımımız, makam müziğiyle çok sesli müziği zihnimizde birleştiriyordu. Bunun sonucunda ortaya çıkan besteler ve yorum da kendi özgün çizgisini oluşturdu. Biz de bugüne kadar bu çizgiyi takip ettik.

Yansımalar enstrümantal bir topluluk

Feridun Ertaşkan: Yansımalar grubunun müziği akustik, konserleri bilemiyorum ama albümlerde vokale pek yer vermiyorsunuz ama mesela Suren Aseduryan'ın duduğu gibi farklı soundlar var, vokali niye tercih etmediniz?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Başından beri Yansımalar’da enstrümantal müzik yapmaya karar verdik. Bu kadar uzun süre bunu yapmanın ve sürdürmenin çeşitli zorluklarını yaşasak da bunu sürdürmeyi tercih ettik.

Feridun Ertaşkan: Bestelerinize verdiğiniz isimler de tasavvuf çağrışımları ile dolu, aynı zamanda insanın dingin ve doğayla uyumlu hallerine yönelik bir tür geleneksel meditatif bir müzik denilebilir mi?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Etkisine ve hissettirdiklerine bakıldığında meditatif bir müzik olduğu söylenebilir. Ancak bu düşünceyle bestelenmiş ve yorumlanmış bir müzik değil Yansımalar... Bizim içsel yolculuğumuz... Bazen bir hedef veya amaçla ortaya bir şey koyarsınız, bazen de içinizden gelerek yaptığınız şey bazı çağrışımlar oluşturur. Bizim için ikincisi geçerli.

Yansımalar'ın cazla ilişkisi

Feridun Ertaşkan: Bu dediğinize ben de katılıyorum, zaten müziğinizle ortaya çıktığınız dönemde bugün meditatif gibi yeni ve moda tabirlerle anılan müzikal kavramlar (en azından bizim buralarda) daha ortada yoktu. Peki, Yansımalar’ın müziğinin cazla anılan bir yanı da var, siz kendi müziğinizin cazla nasıl bir ilişki kurduğunu düşünüyorsunuz? Mesela, doğaçlama unsurlar var mı?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Elbette doğaçlama unsurlar var. Sadece cazda değil, makam müziğinde de doğaçlama (taksim) çok önemli bir icra tarzı. Şahsen caz benim içimde çok önemli bir yerde tınlıyor. Bu unsurları –kararında- kullanmayı seviyorum.

30. yıla özel albüm geliyor mu?

Feridun Ertaşkan: 30. yıl için özel bir albüm düşünüyor musunuz?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Bugüne kadar -Yansımalar özelinde- neredeyse hiç proje bazlı düşünmedik. O nedenle neden olmasın? diyelim...

Feridun Ertaşkan: Bugünden geleceğe bakarsak Yansımalar’ın müziğinde köklü değişiklik plânladığınız oluyor mu? Mesela büyük orkestra kullanmak veya senfonik formlara yönelmek hatta daha önce ses yelpazenizde yer almayan enstrümanları kullanmak gibi?

Aziz Şenol Filiz Birol Yayla: Büyük orkestra ile ilgili çalışmalarımız ve konserlerimiz oldu. Diğer konular için şunu söyleyebilirim, hayat ve içimizdeki dönüşüm bizi bir yola götürürse gitmekten çekinmeyiz.

Feridun Ertaşkan: Sevgili Aziz Şenol Filiz ve Birol Yayla, sizler gibi müziğiyle uzun yıllara varan müzisyenler aynı zamanda bizlerin müzikal hafızasını temsil ediyorsunuz. Geçmişimizde olduğunuz kadar geleceğimizde de olmanızdan mutluluk duyacağız. Teşekkürler.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 09 Kasım 2021, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN