Türkiye'de üç askerî orkastradan ikisinin adının içinde caz kelimesi var. Türkiye'de caz müziğin tarihi bakımından bu oldukça bariz bir üstünlük ve övünç konusu ve bu konunun uzman olan kalemden ayrıntılı bir makale hakettiği açık, ben bu konunun sadece bir kısmına değinme niyetindeyim. Osmanlı`dan bu yana modernleşmenin en kuvvetli payandasının askeriye olduğu bilinir. Bu konuların uzmanı değilim ama batı müziğinin Osmanlı`ya askeriye üzerinden geldiği malum. Yakınlarda bu konuda yeni yayınlanmış Selçuk Alimdar'ın "Osmanlı'da Batı Müziği" isimli kitabıyla ilgili geniş bir haberi Cazkolik`te okuyacaksınız. Ben, bu kitabı heyecanla okurken tam üzerine Ankara Caz Festivali'nin program gelmişti, festival geçen pazar sona erdi. Ankara Caz Festivali'nin Ankara kökenli olmasından dolayı askerî orkestralarla yakın ilişkisi var. Bu durum benim hep dikkatimi çeker ve basında hakettiği kadar yer bulmadı, yazan da olmadı aslında. Bu yıl festival programında en az 15 konser vardı ve bu konserlerin üçü askerî orkestraların yeraldığı konserlerdi (Türk Deniz Kuvvetleri Yıldızları Hafif Müzik ve Caz Orkestrası, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Cazın Kartalları Orkestrası ve Türk Armoni Yıldızları Orkestrası). Bu orkestraların ikisinin isminin içinde caz kelimes geçtiğine dikkatinizi çekerim. Bir de Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Orkestrası konseri vardı. Çok az tanıdığım bu orkestranın biri folk caz 2 albümü olduğunu not ediyim. Asker orkestraları kuşkusuz geçmişten bugüne ayrıntılı ele alınması gereken, tarih açısından önemli konu, ben buradan sadece bir ön bilgi olarak dikkat çekmiş olayım. (Yukardaki fotoğraf kuruluş tarihi 1911 yılı olan Türk Hava Kuvvetleri Cazın Kartalları Orkestrası'na aittir)

Belçika cazının otuz yılı

Fransa, Almanya gibi bitişiğindeki dev ülkelerin gölgesinde kalsa da Belçika cazı Philippe Catherine, Eric Legnini gibi çok güçlü isimler yetiştirmiştir, hatta, Django Reinhardt gibi bir caz tarihi fenomeninin Fransa değil Belçika doğumlu olduğunu da hatırlatıyım. Belçikalıların ünü ülkesinden taşan köklü firması Igloo Records 30 yıldır müziğe ve caza öncelikle kendi ülkesinin yetenekli isimlerini kazandırmasıyla tanınıyor. Bu köklü firma 30. yılı nedeniyle "30 Years of Belgian Jazz: Igloo Finest Selection" isimli 30 parçadan oluşan sembol bir albüm yayınladı. Aslında, albümün yayınlanması yeni değil, arada baskıyı yineliyorlar mı ne onu pek anlamadım. Neyse, bu önemli albümü size buradan duyurmak istedim. 30 parça 30 isim. Tanımadığımız birçok isim albümde var. Bu da, küçük ülkenin büyük müziğini tanımak bakımından iyi bir fırsat demek oluyor. Ben özellikle Arnould Massart, Philippe Catherine, Eric Legnini, Ivan Paduart, Jacques Pirotton gibi isimleri sevdim. Siz de bakın bence.

Tansiyon hastalarına müzik

Eğer siz de benim gibi yüksek tansiyondan muzdaripseniz kullandığınız ilacın etkisini müzik dinleyerek artırabiliyor muşsunuz... Haberi eczanehaber.com`da okudum. Brezilya Sao Paolo Devlet Üniversitesi ve Juazeiro do Norte Üniversitesi ile ABC Tıp Fakültesi ve Oxford Brooks Üniversitesi`nden araştırmacıların yaptığı ortak araştırmanın sonucuna göre yüksek tansiyon ilaçları alındıktan hemen sonra müzik dinlemek ilacın faydalı etkilerini artırıyormuş. İlacı aldıktan 30 dakika sonra müzik dinlemenin kalp atışını düzenlediği, 1 saat sonra için yapılan testlerde de aynı sonucu vermiş. Araştırmacılara göre müzik dinlemek parasempatik sinir sistemini uyarıyormuş. Bu müziklerin içinde klasik müziğin kalp atım hızını daha da düşürdüğü, düzenlediği gözlenmiş. Ben bazen günde 4-5 saat belki daha fazla müzik dinlerim o halde tansiyonsuz olmam lazım, demek o da bir yere kadar :)

Müziği yaşından hızlı olgunlaşan çocuk

Marius Neset Türk caz dinleyicisi için bildik bir isim. İlk konserinde nerdeyse çocuktu ama yetenekli bir harika çocuktu. Onu o zaman izleyen bir cazsever mutlaka yeteneğini takdir etmiştir ama müziğinin yaşından hızlı olgunlaşacağını tahmin etmiş midir? Sanmam! Kolay değil, yakından izleme şansımız yok ama son çalışmalarına bakınca ben bunu rahatlıkla telaffuz edebiliyorum. Onu baştan beri bir ACT sanatçısı olarak bildik, öyle de yoluna devam ediyor. Tarzında hem `straight` caza hem modern çağdaş müziğe yakın bir yan var. Besteciliği en az enstrümanistliği kadar iyi. Bunu geçen yılki son çalışması "Circle of Chimes"te de görmek mümkün. Albüm için mükemmel bir kadro oluşturmuş. İki uzun parça var; "Star" ve "1994". Özellikle "Star" çan sesleriyle güne uyanan bir orta Avrupa şehrindeymişcesine başlayan, enerjik, eğlenceli bir makina gibi devam eden manifest bir beste. Uzunluğuyla yetmişli yılları hatırlatan, Neset`in genç yaşına rağmen şimdiye kadar ki kariyerinin muhtemelen en iddialı bestelerinden.

Dini mekânlarda radikal müzikler

Dünyanın her yerinde kiliselerde konser verilir. Bizde de, ama camilerde durum farklı. İbadethâne olma vasfını yitirmişse evet, ama fiilen ibadete açık camilerde ben mesela bir caz konseri henüz duymadım, bilmiyorum duyan varsa söylesin. Bu zor bir konu. New York`ta kiliseler başta klasik, müziğin birçok türüne açık. Geçenlerde New York Times da okuduğum haberde Aziz John cemaatinin katedralindeki konser ilginçmiş. Genç elektronik besteci Tristan Perich kilisede 50 keman ve 50 bilgisayar çipinden oluşan, seslerin katedralin dezonans derinliklerinde yankılandığı 40 dakikalık "Subtonalities" isimli bir gösteri yapmış. Tristan`ın eşi Lesley Flanigan isimli deneysel müzisyenin kimi notalar, düz sesler ve basit melodileri eşliğinde yapılan kayıtların dikkat çekici sonuçlar verdiği söyleniyor.

Mutlaka bilmeniz gereken filanca 10 kişi?

Basının okuyucu konusunda en az sıkıntı çektiği konular ölmeden önce dinlemeniz, okumanız, görmeniz, gitmeniz gereken bilmem neler konularıdır. Her alanda gün geçmiyor ki bir gazete, dergi, internet sitesinde mevzu olmasın. Şu an en az böyle on farklı konu sayabilirim. Doğrusu Cazkolik olarak arada biz de yapıyoruz, kestirmeden isim öğrenmek bakımından belki faydalı ama faydası kadar zararı olan bir konu işleme şekli bence. Eğer bir de tık avcılığı için yapıyorsanız eyvah, daha da berbat. İnternetin yaygınlaşmasından beri kaliteli içerik yaygınlaşacağına azalıyor. Gündemdeki sorunlara dair kayda değer yazı bulmak çölde su bulmaya eşdeğer hale geldi. Daha yeni okudum mesela söyliyim, `bilmeniz gereken 10 kadın caz müzisyeni` , niye 10? Yerin mi yok? İnternettesin, uzat yazıyı! Peki, bu kadınları niye bilmem gerekiyor? Hakkında sadece üç cümle mi kurabildin? 11. kadının suçu ne?

Cazda mayıs gezintisi

Mayıs yılın en güzel aylarından değil mi? Baharla yazın içiçe geçtiği, daldaki tomurcuklara insan ruhunda açan tomurcukların eşlik ettiği ay ve cazda mayıs üzerine döktürülmüş öyle güzel parçalar var ki... Tıpkı şarkının adı gibi bir mayıs sabahı erken solan bir garip yetenek Sonny Clark`ın "One Morning in May"i denk geldi, o kadar güzel çalıyor ki adam, yetmedi ardından tarzı Sonny Clark`a benzeyen günümüzün en iyi piyanistlerinden Bill Charlap`ın "Standards" albümündeki icrası geldi. Önce biri sonra öbürü... Başka isimlerin de çok iyi kayıtları var. Sonra aklıma Joe Lovano`nun "Blessings in May"i geldi, daha yeni sayılır, 2013 albümü "Cross Culture"da! Unutmadan, Charlap`ın "Standards" albümü sanatçının en iyi kayıtlarından. Swingin modasının hiç geçmeyeceğinin, cazın çekirdek ruhu olduğunun ispatı. Besteci Hoagy Carmichael külliyatı albümde harikalude nefes alıp veriyor. En sevilen besteler en sevilen yorumlara dönüşüyor. Kesin tavsiye!

Spotify, Shazam, Apple Music falan filan...

Şimdiye kadar bir kere bile Shazam kullanmadım, niye kullanmadığımı da bilmiyorum, aslında çok faydalı olduğunun farkındayım ama demek ihtiyaç duymamışım, neyse, Shazam ile ilgili yeni gelişmeler merakla beklenirken Apple`ın 400 milyon dolar karşılığında bu uygulamayı satın aldığı açıklandı. Shazam biz dinleyiciler için tanıma fonksiyonu bakımından önemli ama esas önemi diğer dijital platformlar için, uygulama, günde 1 milyondan fazla tıklamayı Spotify ve Google Play Music gibi platformlara yönlendiriyormuş. Shazam`ın iki yıl önce başlattığı görsel tanıma özelliği ise apayrı bir alan. Bu konuda bir başka haber de Spotify ile ilgili. Spotify tam 75 milyon ücretli aboneye ulaşmış. Akla hafsalaya sığmayacak bir rakam ama yine de borsaya yaranamamış. Spotify`ın ücretsiz kullanıcısının 170 milyonu aştığı söyleniyor, Apple müzik ise 40 milyon ücretli aboneyi bulmuş.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 14 Mayıs 2018, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN